2017 yılı, otomotiv sektöründe ortaya çıkan rakamlar açısından tarihe geçecek bir yıl oldu. Bütün kategorilerde: İç pazar, üretim, ihracat… Ya yeni yatırımlar? 2017 otomotiv yatırımları ne durumdaydı?
Toplam pazar ‘galiptir bu yolda malup’ tadında. Yüzde 3 küçülme ve binek-hafif ticaride toplam 956 bin adet satışla kıl payı kaçırılan rekor. Kur artışı, MTV ve ÖTV söylentileri, ekonomik dalgalanma gibi etkenlere rağmen.
Bu biraz da otomotiv sektörünün üzerine gelen topu göğsüne alıp yumuşatmasından hep…
Tüketici tarafında da ‘fiyatlar daha fazla artmadan bir an önce alayım’ içgüdüsü.
Bilinçaltlarımıza geçmişin enflasyonist korkuları yansıyor sanki.
Son zamanlarda benim diş macunu, şampuan, deodoran vs biriktirmem gibi. Her ‘bir alana bir bedava’, ‘yüzde 30-40 indirim’ kampanyalarında alışveriş sepetine 2’şer, 3’er atıyorum. Kampanyaların sonu gelmiyor elbette. Evde stokta 8-10 paket diş macunu, 3-4 şampuan, 2-3 kutu deodoran vs var. Bir daha bu fiyatı nereden bulacağım? En son 2001 yılında böyle bir davranış kalıbım vardı.
Daha fazla parası olanlar veya geleceğini görebilenler de otomobile yatırıyor parasını. Evet doğru, bir daha bu fiyatları bulmak mümkün değil.
2 yıl önceki fiyatı 65 bin TL idi
Benim iki yıl önce aldığım ve başlangıç fiyatı 65 bin lira civarında olan otomobilim Ocak 2018 itibariyle 108 bin liradan başlıyor. Hafif kasa ve teknik değişimle birlikte ekonomik-vergisel değişimlerin ağır etkisiyle geldi bu fiyat düzeyine.
Art arta yeni modellerin piyasaya çıktığı bir yıl oldu ayrıca 2017… Geçen haftaki ODD Gladyatörler gecesinde Başkan Mustafa Bayraktar, 2017 yılında yerli-ithal 120 yeni otomobilin lansmanının yapıldığını aktardı. Yani her üç günde bir yeni model satışa sunuldu.
Böylesine canlı bir yeni model trafiği söz konusu…
ÜRETİM tarafında rekor kasım ayı itibariyle 1 milyon 47 bini binek olmak üzere 1 milyon 543 bin adetle kırıldı. Bunun 340 bini iç piyasaya, 931 bini ihracata gitti.
İHRACAT tarafında da 28.8 milyar dolarla yine 11 ayda rekor geldi.
YATIRIM tarafı da göz doldurdu. Otomotiv yatırımları 2005 yılından bu yana yıllık bazda 750 milyon doların altına inmedi. 2016’daki 1 milyar 131 milyon dolarlık yatırımın ardından 2017 yılı rakamları henüz net değil. Ancak her şeye rağmen yatırımlar devam etti. Rekor değil ama tıpkı satışlar gibi ‘galiptir bu yolda malup’ tadında.
Otomotiv sektörü zamandan ve uzamdan kopmuş gidiyor sanki.
‘Biz işimize bakıyoruz başka şeyler bizi ilgilendirmiyor’ der gibi.
Son ODD Gladyatörler gecesinde otomotivle ilgili kullanılan kelime sayısının Otomotiv Distribütörleri Derneği’ndeki ‘Otomotiv’ kelimesiyle sınırlı kalması bundan belki de…
Bu iyi mi kötü mü kötü mü bilemedim. Göreceğiz…
2018 yılı ne olacak? 2017 otomotiv yatırımları ne olacak?
Herkes işine devam edebilecek mi yine?
Zamandan ve uzamdan kendini kurtarma hali devam edecek mi?
Herkesin bir tahmini var ama kimse kendinden emin değil.
Satıştan ziyade üretim ve yatırımlar, sektörün kilit taşı konumunda.
Her iki konuda da 2017 yılında ‘aman nazar değmesin’ dediğimiz performanslara imza atıldı. Fabrikalar neredeyse tam kapasite çalıştı. 2018 yılında üretim ve ihracat artışı ancak yeni kapasitelerin eklenmesiyle ve yeni model yatırımlarıyla gelir.
Peki ufukta yeni bir yatırım var mı?
Bazı modernizasyon yatırımları dışında pek görünmüyor. En azından firma bazında üç haneli yatırım görünmüyor. Planlar 2017 otomotiv yatırımları düzeyinde kalacak gibi.
Yerli otomobil için henüz açıklanmayan yatırım tutarının bu yıla ilişkin muhtemel tutarı belki zevahiri kurtarabilir.
Ancak mevcut durumda 2018 üç haneli yatırımlar için mola yılı olacak gibi duruyor.
OSD Başkanı Kudret Önen de bunu bizzat doğruluyor.
Bu da; hükümetin 2018 yılı için hedeflediği fazladan 20 milyar dolarlık ihracat artışı için (Türkiye’nin yıllık toplam ihracat hedefi 170 milyar dolar civarında) otomotivin en fazla 2017 yılındaki kadar katkısının olabileceğine işaret ediyor…
