Otomotv sektörü 2021 yılını inişli çıkışlı, otomobil bulunamazken, fiyatların fırladığı, yılın son günlerinde ise satışların çakıldığı bir dönem olarak tamamladı. Küresel salgının ilk yılına göre satışlar yüzde 6 gibi bir oranda düştü. Düşüşteki en önemli pay çip krizi kaynaklı üretim aksamalarının. Ağustos ayında ÖTV’ye konu matrah düzenlemesi sonrası bayilerde araç bulmak neredeyse imkansız hale geldi. Hele kasım ayı ile aralık ayının ilk 20 gününde tamamen yok satan bayiler, dövizdeki düşüş sonrası stoklarla baş başa kaldılar. Gelirler ve ikinci el araç satıcıları için de durum farklı değil. Bugüne kadar herkes konuştu. Son olarak OYDER Otomobil Yetkili Satıcıları Derneği Başkanı bir açıklama gönderdi.
2022’ye belirsizlikle başlandı
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Turgay Mersin, 2021 yılını zorlu, inişli çıkışlı ve her ayına başka olayın damga vurduğu bir yıl olarak niteledi. Mersin, “Adeta siyah ile beyaz, gece ile gündüz kadar birbirine zıt altışar aylık 2 dönem yaşadık. İkinci 6 ay bulunurluk sıkıntısı, fiyat istikrarsızlığı ile geçen bir yıl olarak tamamlandı. 2021’in Ocak-Şubat aylarına baktığımızda 1 milyonu geçen bir pazar ön görüyorduk. Ancak ikinci 6 ayda bulunurluk, hammadde, lojistik, kurlar ve faiz oranları devreye girince; toplam pazar 737 bin 350 adetlerde gerçekleşti. Bulunurluk sıkıntısına bağlı spekülatif fiyat hareketlerinin de olduğu 2021 yılı; sektörümüzü yordu ve sermaye yapımıza zarar verdi diyebilirim” dedi.
Mersin, talep varken, arz sıkıntısı yaşamanın, fiyatlardaki hızlı yükselişlerin ve kur krizinin etkilerine değinerek, sözlerini sürdürüyor:
“Buna ek olarak kur hareketliliği ve faizler de sektörün yıl sonu kapanışına etki eden faktörler arasında yerini aldı. Özellikle 2021 yılının son 2 ayında yaşadığımız hızlı kur artışları, yüksek enflasyon, genel ekonomik sorunlar; 2021 yılına damga vuran diğer faktörlerdi.”
Çip krizinin ne zaman biteceği belli değil
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Turgay Mersin; 2022 yılına birçok belirsizlikle girdiklerini söyledi. 2022’de de üretimden kaynaklanan otomobil bulunurluğu sorununun devam ettiğini belirterek; yeni yıla yönelik görüşlerini şöyle aktarıyor:
“Çip krizinin ne zaman aşılacağı ile ilgili bir belirsizlik var. Şu anda konuşmak için çok erken. Fakat mart ayından sonra bulunurluk sorununun önemli oranda çözülebileceğini öngörüyorum. Bunun yanında kurlarda da bir belirsizlik hüküm sürüyor. Ayrıca faizlerin de bir yere oturması lazım. Bu 3 belirsizlik 2022 yılını şekillendirecektir.”
Mersin sözlerini şöyle sonlandırdı:
“2022 yılı için şu an itibariyle satış adedi konusunda öngörüde bulunmak yanlış olur. Ancak 2021’in altında kapatmayacağımızı söyleyebilirim. Sektördeki sorunlar giderilebilirse pazarın 2021 üstüne çıkma ihtimali de var. Ayrıca başta çalışan maliyeti olmak üzere tüm maliyetlerin artması da sektörümüzün paydaşlarını etkileyecek gibi görünüyor. Yetkili satıcılık gibi mesleklerde öngörülemeyen ortamlar, işin doğası gereği tedbirli davranmayı gerektirir. Bu nedenle 2022 yılı için tahminde bulunurken tedbirli davranmak gerektiğini düşünüyorum.
Ülkemizdeki hızlı ve aşağı-yukarı çok yönlü ve değişken kur hareketleri nedeniyle maliyetler artmaya devam ederse bu artışlar fiyata yansıyacağından talepte bir daralma olması da kaçınılmaz olacaktır.”
En az 200 bayi ceza ile karşı karşıya
Bu arada otomobil bayileri araştırma ve soruşturmaları devam ediyor. ÖTV tutarını eksik gösterme, ÖTV’ye konu matrahı düşük gösterme, engellilere satılan araçların 330 bin TL’lik sınırı aşan aksesuarlı satışlarındaki ÖTV kaçağı, yeni araç satış fiyatlarına eklenen faturasız aksesuar tutarları soruşturma konusu oluyor.
Duyumlara göre İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerdeki hemen tüm bayiler soruşturma kapsamında. Bazı bayilere 20, bazı bayilere 40 milyon liralık usulsüzlük faturaları kesilebilir. “Helalleşmelerin sürdüğü kulislerde konuşuluyor.
Bazı bayilerin cezaları da kesinleşmiş. İtiraz etmeden cezasını ödeyen bayiler in de olduğu söyleniyor.
Hemen her bayi bu soruşturma ve araştırma ağının kapsama alanına alınmış durumda.
