Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Başbakan’ken Ocak 2011’de TÜSİAD Genel Kurulu’nda ‘Artık yerli aracımızı üretelim. Babayiğit arıyorum’ çağrısından sonra gündeme oturan ‘yerli otomobil’in ilk prototipleri 4 yıl 10 ay sonra ortaya çıktı. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, ‘Türk malı otonun’ 3 prototipinin kamuflajlı görüntüsünü kamuoyuyla paylaştı. Yerli araç ses getirdi ancak ‘milliği’ büyük tartışma konusu oldu. 2019’da seri üretime geçmesi hedeflenen prototiplerin 2006 model Cadillac olması, platformunun fikri mülkiyet haklarının Çinli NEVS’in sahip olduğu İsveçli marka Saab’dan alınması ve teknik ayrıntıların gizlenmesi, yerli otomobille ilgili tartışmaların önümüzdeki dönemde artacağını gösterdi. İşte tanıtılan prototiplerin şifreleri…
* Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık’ın ilk kez tanıttığı yerli otonun prototipinin kamuflajlı olmasına karşın hemen Cadillac olduğu anlaşılıyor. O dönem General Motors (GM) çatısı altındaki İsveçli Saab 9-3 platformu üzerine geliştirilen Cadillac BLS, 2006’da Avrupa’da satışa sunulmuş ancak istenilen başarıyı elde edememişti. Aracın arkasına bakıldığında Saab 9-3 görülüyor.
* Otomotiv sektöründe bir aracın ‘temel taşı’ olarak kabul edilen platform büyük önem taşıyor. Yerli otonun prototipinde kullanılan platform için Saab’ı 2012’de 460 milyon dolara Çinli National Electric Vehicle Sweden (NEVS) ile işbirliğine gidildi. Araçta 2014’te tanıtılan elektrikli 9-3 EV’nin hazır platformları kullanılacak. Bakanlık, bu platformun fikri mülkiyet haklarını NEVS’ten aldı.
* Platform ortaya çıktıktan sonra bir prototipin geliştirilmesi için 12 aylık süreç gerekiyor. Çamurdan maket, rüzgar direnci, gürültü testleri ve daha birçokları. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun 7 Haziran seçimlerinden önce AK Parti’nin Kırıkkale mitinginde verdiği “yerli otomobil” müjdesinden bu yana sadece 4.5 ay geçti. Davutoğlu, 1 Haziran’da “İmzalar atılıyor. Kendi milli otomobilimizi yapıyoruz inşallah. 2015 Ağustos’unda ilk prototip üretim, 2016’da inşallah ilk filo üretimi” açıklamasını yapmıştı. 4.5 aylık zaman diliminde hazır bir platform olmaksızın prototip yaratmak çok zor. Bu yüzden Saab 9-3 platformundan yararlanılacak.
* Bakan Işık’ın açıkladığı üzere 3 farklı prototip bulunuyor. Hatchback, sedan, farklı bir sedan daha. Prototiplerden birisi fosil yakıtlı yani benzinli, bir diğeri menzili uzatılmış elektrikli araç, bir tanesi de sadece elektrikli. Menzili uzatılmış elektrikli crossover üzerinde de çalışılıyor. 2016’da 30-40 aracın üretilerek, testlerin iklim ve yol testlerinin başlanması planlanıyor. Bu kadar kısa sürede sıfırdan yaratılacak bir araçta testler imkansız olduğu için Çinliler’in khow-how’ından yararlanıldı.
* Dünya devleri prototip aşamasından sonra bir aracın seri üretime geçme süresini bilgisayar teknolojiyle birlikte 36 ayın altına indirdi. 24 aylık süreçte otomobil bantlardan inebilecek hale gelebiliyor. Ancak bunun için tecrübeli bir ekibin, yüksek teknolojili yani robotlaşmış bir tesisin ve güçlü yan sanayi desteği şart. Yerli otomobil için adı kulislerde dolaşan BMC’nin yüksek teknoloji içermeyen zırhlı araç ve otobüs üretimi dışında bir tecrübesi yok. Bu da üretim sürecinin uzaması anlamına geliyor.
* Çinliler’den alınan Saab 9-3 EV’nin üzerinde TÜBİTAK’ın batarya konusunda çalışmalar yaptığı ifade ediliyor. TÜBİTAK’ın tek başına elektrikli motor geliştirecek teknolojisinin olup olmadığı ise bilinmiyor.
* Ve en önemlisi yerli otonun yatırım tutarı, kaç adet üretilirse fizible olacağı ve nasıl pazarlanacağı? Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) yatırım maliyetinin 2 milyar dolar olacağını açıklamıştı. Ürünün karlı olması için de en az 200 bin adetlik üretim gerekiyor.
