Soluksuz artan fiyatlar, öte yanda yokluğu çekilen ürünler… Devam eden çip krizi, hammadde fiyatlarındaki artış, nakliye sıkıntılarına bir de Rusya’nın Ukrayna’yı işgali eklendi. Çin, Covid-19 nedeniyle kısıtlamaları yeniden harekete geçirdi. Ekonomiler ise dalgalı denizde su alan gemi oldular. Türkiye’de üç haneli, dünyada ise ülkesine göre görülmedik seviyelere yönelen enflasyon, halkın alım gücünü tamamen eritmeye ant içti. Genel olarak kapalı ve bulutlu bir havanın hakim olduğu dünyada, otomotiv işleri de ilginç seyrediyor. Otomotivde çip krizi, maliyet artışları, üretim molaları yaşanıyor ancak, şirketler kâr rekorları kırıyor. Adeta az üretip, çok kazanmanın yolunu buldular. Böylesi bir tabloda Türkiye otomotiv sanayinin durumunu konuşmak üzere Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) yeni başkanı Cengiz Eroldu ile bir araya geldik.
Eroldu, başkanlığının ilk toplantısında üretim başta olmak üzere otomotiv eko sistemi hakkında oldukça detaylı bilgiler verdi.
Türkiye otomotiv üretimi mart ayında da düşmüştü.
Otomotivde üretim, ihracat ve pazar (Ocak – Nisan 2022)
- OSD verilerine göre otomotiv üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9 azalarak; 409 bin 903 adette kaldığı görülüyor. Bu tablo ayrıntısındaki otomobil üretimi yüzde 20 azalarak; 229 bin 200 adet olarak gerçekleşmesi dikkat çekici.
- Aynı dönemde, otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 11 azaldı ve 301 bin 722 adet oldu. Detayda otomobil ihracatı yüzde 21 düşerek, 167 bin 795 adet oldu.
- Ocak-Nisan döneminde, toplam pazar geçen yıla göre yüzde 18 daralarak 222 bin 574 adet düzeyinde gerçekleşti. Otomobil pazarı ise yüzde 21 daraldı ve 162 bin 398 adet oldu.
- Son 10 yıllık ortalamalar dikkate alındığında, yılın ilk dört ayında toplam pazar yüzde 1 artarken, otomobil pazarı da yüzde 1, ağır ticari ticari araç pazarı yüzde 4 artış gösterdi. Hafif ticari araç pazarı ise paralel seviyede gerçekleşti.
Nisan sonu itibariyle Türkiye otomotiv sektörüne yönelik tahminlerde de yılbaşına göre küçük düzeltmeler mevcut. 2022 sonu itibariyle 1 milyon 410 bin ile 1 milyon 500 bin adet arasında üretim; 1 milyon 70 bin adet ile 1 milyon 140 bin adet ihracat tahmini yapılıyor. Türkiye araç ihracatı 2019 yılında 1 milyon 253 bin adet; otomotiv üretimi ise yine 2019 yılında1 milyon 461 bin adet olarak gerçekleşmişti.
Türkiye otomotiv sektörü genel görünümü (Nisan 2022)
Çip krizi kaynaklı üretim kayıpları 2022 yılı ilk üçte birlik döneminde dünyada 2 milyon adet daha az araç üretimine neden oldu. BUnun Türkiye pazarına yansıması ise 200 bin adet olarak tahmin ediliyor. Türkiye otomotiv sanayi, dört aydır değişik sürelerle üretime ara veriyor. Mayıs ayından itibaren üretim molalarının biraz daha azalacağı tahmin ediliyor. Bu yılın son dönemindeki kış mevsiminde doğalgaz kaynaklı üretimi tehdit eden riskler yaşabileceği de hesaba katılıyor.
Son 10 yıllık dönemde 4 aylık üretimlere bakıldığında en yüksek üretim rakamlarının 2017 ve 2018 yıllarında elde edildiği gözleniyor. 2018 yılında düşüş trendine giren Türkiye otomotiv üretimi, 2020 yılında pandemi darbesi sonrası 2021’de 400 bin adetlerin üzerine çıktı.
Türkiye otomotiv pazarında ithalat 2013 yılındaki yüzde 77,9 gibi önemli bir orandan yüzde 54,7’ye gerilemiş durumda.
Türkiye’de üretilen araçların büyük kısmı ihraç ediliyor. İç pazar daha fazla büyümediği için yeni şirket yatırımları gelmiyor. Son 25 yıldır mevcut şirketler yeni model yatırımları yapıyor. Bu arada Opel ve Honda gibi üreticiler Türkiye’de üretimden çıktılar.
Dünya otomotiv pazarında ise genel olarak yüzde 5 büyüme bekleniyor. En fazla büyüme beklentisi yüzde 8.4 ile Güney Amerika’dan geliyor. Avrupa pazarında beklenti yüzde 7.5 büyüme yönünde.
