Dünyada otomobil icat edileli tam 143 yıl oldu. Ford, Daimler, Peugeot gibi markaların yaşı çoktan 100 yılı devirdi. Her yıl dünyada 70 milyondan fazla otomobil üretiliyor. Yollar farklı farklı markalardan otomobillerle dolu, ama bunların hiç biri yerli ve milli otomobil değil.
Türkiye’nin yerli ve milli otomobil sevdası oldukça yüksek fakat bir türlü de böyle bir marka oluşmuş değil; 1960’lı yıllarda DEVRİM adıyla demiryolu atölyelerinde bir yerli otomobil üretildi, hem de 4 adet. Ne yazık ki bir nevi sabotaj kurbanı oldu, benzin konmadığı için Cumhuriyet törenlerinde meydanda kalakaldı. o günlerde bunun devamına da kimsenin cesareti olmadı.
Sonrasında uluslararası markaların eski modelleriyle başlayan bir ortak üretim süreçleri başladı. Otomotiv sanayi için de temel bu şekilde oluştu. Fakat burada bağımsız bir marka değil, yabancı ortaklı yatırımlar söz konusuydu. zaman içinde üniversiteler bu işe el attı. Mühendislik bölümleri, bilgisayar programcıları birleşti, birer ikişer sponsor buldular ve tuhaf arabalar yapılmaya başlandı. Ne hikmetse kaşığın sapı bir türlü ortaya gelmiyordu.
Son 13 yılda hükümetin yerli ve milli otomobil planları var. Bir ara Saab bazlı bir tasarım için bir hayli yatırım masrafı da oldu sonradan o tasarım gündemden kalktı. Cumhurbaşkanı Erdoğan arada bir ilgili kesimleri bazen de sert bir şekilde uyarıyor; acele etmeleri için. Bir yıldır faaliyet gösteren TOGG, aralık ayına kadar ne yaptığı hakkında pek bir bilgi paylaşmayacak. Yerli milli otomobil Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank kısa bir süre önce resimleri otomotiv dışından gazetecilere gösterilince küçük bir gündem oldu.
Bakalım ortaya bu kez ne çıkacak. Ben halen çıkacak şeye inanmıyorum ama özür dilemeyi de gönülden istiyorum. Birilerinin örtü altından gördüğü, Boston Consulting uzmanlarının araştırma ve destekleriyle iki adet yerli ve milli araç yapılıyor. Elektrikli kompakt SUV aralık ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılacağı bir törenle Türkiye’ye ve dünyaya gösterilecek.
Her neyse biz gelelim dünyanın 150 yıldır ürettiği bir ürünü Türkiye’nin bir türlü yapamamasının hikayesine. Üniversitelerin, atölyelerin, sanayide esnafın yaptığı yerli otomobillerden bir derleme hazırladık. İlk sırada Gümüşhane Üniversitesi Meslek Yüksekokulu öğrencileri ve akademisyenlerden oluşan 13 kişilik ekibin hazırladığı 130 bin liraya mal olan; 3 kilovat gücündeki batarya ile 110 kilometre gidebildiği belirtilen bu model var. Adı Tomara.
Munzur Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü öğrencileri tarafından üretilen elektrikli otomobil ise; saatte 40 kilometre hız yapıyor ve tek şarj ile 130 kilometrelik yolda ortalama 1.43 Türk Lirası enerji harcıyor.
Kars Eleşkirt Meslek Lisesi Aracı; Motorun kapasitesi en az üç yüz kilo yük taşıyabiliyor. Araç işlemci olarak kullanılan Audinyo sistemi, güneş enerjisi ile çalışıp aküleri şarj ediyor. Saatte 20 kilometre hıza kadar çıkıp tek bir şarj ile yaklaşık 10 saat yol gidebiliyor. Güneş olduğu sürece şarj bitmiyor.
Kalecik Meslek Lisesi Aracı; 11 beygir gücünde, 4 zamanlı scooter motorunun kullanıldığı, 5 litre benzin kapasiteli, 50 kilometre hız yapabilen mini bir otomobil.
Yıldız Teknik Üniversitesi Aracı; Hidrojen gazıyla çalışan “hidromobil” ve elektrikle çalışan, aynı zamanda “elektromobil” adı verilen otonom yani sürücüsüz olma özelliği de taşıyan modeli var. Araçların tasarımı, yazılımı, donanımı ve üretimi YTÜ öğrencileri tarafından tamamen yerli ve milli olarak üretildi.
Bursa Teknik Üniversitesi Aracı; 300 kilo ağırlığındaki otomobil 120 kilometre hıza ulaşıyor, 100 kilometrede 1 lira 30 kuruş yakıt sarf ediyor. 2 saatte şarj olan akü ile 150 kilometre mesafe gidebiliyor.
Sakarya Üniversitesi Aracı; ‘Evrim’ adlı elektrikli araç, 100 kilometrede 40 kuruş yakıyor. Sponsorların desteği ile 60 bin dolara mal olan enerji tasarruflu otomobilin üretiminin tamamı Türkiye’de gerçekleşti.
Hacettepe Üniversitesi Aracı; elektrikli otomobil 1050 kg ağırlığa sahip. 35 kW saat batarya kapasitesi olan otomobilin normal batarya şarj süresi 10 saat olup hızlı şarj süresi ise 30 dk. 141 beygir motor gücüne sahip EVT S1’in ön ve arka süspansiyon sistemi, Türkiye şartlarına uyum sağlaması için çift salıncaklı yapıldı. Toplam 350 litrelik 2 adet bagaja sahip araç 90 km/saat hızla 300 km mesafe gidebiliyor. İstanbul- Ankara arasını 18 liralık elektrik enerjisi ile alabiliyor.
BMC Pick-up; Araç 6 ton ağırlığında, 5 kişi taşıma kapasitesi var. Arkasına doçka denilen makineli tüfek takılabiliyor. 3 bin 800 motor, 2 bin 800 tork var; 280 beygir gücünde. BR 7 balistik koruma seviyesinde, mayına karşı duyarlı, 3 kilogram TNT’ye dayanıklı vaziyette. BMC’yi bu listeye aldık ama bu biraz eski algısı yüzünden. Yoksa onun içinde artık “yerli gibi” haline gelen Katar sermayesini bilmiyor değiliz. Bu aracı en son Cumhurbaşkanı Erdoğan da kullanmaya çalışmıştı ama direksiyonundaki hata dikkat çekmişti.
Erciyes Üniversitesi; Aracın kabuk, şasi, elektrik sistemi, elektronik tasarımları ve yapay zekâ programları tamamen yerli üretildi. Araç hız sabitleme sistemi, şerit takip sistemi, engel algılama sistemi, trafik işaretçi tanıma sistemi, otomatik park sistemi gibi günümüz üst seviye otomobillerinde olan yapay zekâ yöntemlerinin tamamını içeriyor.”
Gen-480; Gen ailesinin amiral gemisi modeli olan tm-480, d sınıfı sedan-liftback türünde bir araç. Araç üzerinde geliştirme çalışmaları halen devam ediyor. Aracın özellikleri ise şöyle; 100 kw’lık bir motor gücüne sahip, aracın son hızı saatte 180 km. Şanzımanı ise tek oranlı redüktör ile 1 ileri ve 1 geri vites olarak prototipte yer alıyor. Aracın menzili 400 km, şehir şebekesi elektriği ile 12 saat, hızlı şarj ile 1 saatte tam dolum, yapabiliyor.
