Karsan otonom otobüs projesi ile toplu taşıma sürücülerini işinden edecek. Türkiye otomotiv sektörünün uluslararası rekabette adı en çok geçen yerli markalarından biri de Karsan oldu. Yıllar önce NewYork taksi ihalesine giren Karsan, son olarak ABD Posta İdaresi’nin elektrikli araç ihalesinde de finalde kaybetti.
Türkiye’nin yüzde 100 yerli otobüs ve minibüs üreticisi Karsan, bu dev ihaleyi kaybetse de çalışmalarını sürdürüyor. Özellikle son 3 yıldır üzerinde çalıştığı elektrikli ve otonom otobüs projesi ile istediği noktaya bir adım daha yaklaşan şirketin ilk 3 otobüsü yerini buldu bile.
Bu 3 otonom teknolojisi ile donatılmış otobüsten biri ABD’de Michigan State Üniversitesi kampüsünde yolcu taşıyacak. Bir diğeri Romanya‘ya gidecek. Orada bir teknoparkta çalışacak. Üçüncü otobüs ise Cumhurbaşkanlığı Köşkü‘nün bahçesinde nöbete başlayacak.
Kuzey Avrupa ülkeleri elektrikli otonom araçla çok ilgili. Bu ülkelerden bir kaç müşteri ile sıcak temas sürüyor.
Hnüz ihracat rakamı belli değil. Fakat çok hızlı gelişecek bir pazar. Zaten KMarsan, böyle bir aracı 4 ayı üretim, bir ayı teslim yerinde rota çalışmaları olmak üzere 5 ayda teslim ediyor.
Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan’a da test ettirilen elektrikli otonom otobüsün bundan sonraki ilk sürüşüne OTOAJANDA.COM olarak biz de katıldık.
“Hayalet sürücünün” kullandığı otobüsle Karsan Bursa fabrikasının bahçesindeki özel test sürüşüne katıldık. Daha doğrusu 8 metrelik elektrikli otonom toplu taşıma aracının yolcusu olduk.
Sensörler, lidar teknolojisi, gelişmiş kameralar ve uydu bağlantısı gibi teknolojilere sahip olan araç; tamamen kendi kendine yol alıyor. Haritalandırılmış olduğu rotada duraklarda durup, yolcu indirip- bindirebiliyor.
Kısa yolculuğumuz sırasında otonom 4 teknolojisine sahip olduğu belirtilen araç, rotası çıkarılmış yollarda yolcu taşıma hizmeti vermeye hazır olduğunu gösterdi.
Karsan CEO’su Okan Baş, etkinlikte yaptığı konuşmada, kendileri için hedefin elektrikli araç üreticisi olmak değil, otonom araç üreticisi olmak olduğunu vurguladı. 3 yıldır bu alanda çalışmalar yürüttüklerini söyleyen Baş, “Toplu taşımada maliyetlerin yüzde 50 gibi önemli kısmını sürücüler oluşturuyor. Otonom otobüslerin devreye girmesi bu nedenle otomobillere göre daha önce gerçekleşecek. Biz buna hazırız. 2021 yılı sonuna kadar tüm otobüs modellerimizin elektrikli versiyonlarını üretir hale dönüşeceğiz.” bilgisini verdi.
Yerli mühendislik şirketi ADASTEC ile otonom oldu
Karsan tarafından üretilen 8 metrelik dünyanın tek otonom toplu taşıma aracı ADAPTEC adlı Türk yazılım şirketince dönüştürüldü. İki Türk şirketi, projenin başından itibaren otonom araç için birlikte çalıştılar.
Karsan otonom otobüs teknolojisi nasıl çalışıyor:
300 km menzili olan Karsan Atak Electric Otonom otobüs; dünyadaki tek 8 metrelik 52 yolcu kapasiteli toplu taşıma aracı. Dünyada 5 metre boyunda çok sayıda otonom araç geliştirildi. Ama sadece Karsan 8 metrelik 52 yolcu kapasiteli bir araç yaparak, fark yaratmak istiyor.
Otonom Atak Electric’te LiDAR sensörler kullanılıyor. Gelişmiş radar sistemleri; yüksek çözünürlükte görüntü işleyen RGB kameralar; termal kameralar gibi pek çok yenilikçi teknoloji de Otonom Atak Electric üzerinde kendine yer buluyor.
Bütün bu teknolojilerle Seviye 4 Otonom seviyesini tutturan araç, planlanmış bir rota üzerinde sürücüsüz olarak hareket edebiliyor.
- Gece veya gündüz, her türlü hava koşulunda 50 km/s hıza otonom sürüşte çıkabiliyor.
- Bir otobüs sürücüsünün yapabildiği işleri;
- rota üzerindeki duraklara yanaşma;
- inme-binme süreçlerini yönetme;
- kavşak ve geçitler ile trafik ışıklarındaki sevk ve idareyi sağlama benzeri tüm işlemleri sürücüsüz olarak gerçekleştiriyor.
Tamamen Türk mühendislerin çalıştığı yüzde 100 yerli ADASTEC tarafından geliştirilen Otonom sistem; yapay zeka yazılımını araca uyguladı.
Yapay zeka saniyede 20 kez aşağıdaki işlemleri tekrarlıyor.
- Aracın yerini uydu üzerinden belirleme
- Aracın çevresindeki tüm unsurları belirrleme
- Aracın çevresindeki unsurların hareketlerini hesaplama
- Bu hareketlerin arasında aracın hareketlerini hesaplama
- ve ondan sonra aracın hareket etmesi planıyla çalışıyor.
Otonom otobüsler ile sağlanacak ekonomik fırsatlar
- sürücü maliyetinin olmaması,
- trafik kazalarının yüzde 90 oranında ortadan kalkması,
- 24 saat hizmet verilebilirlik,
- 0 emisyon, yani doğaya hiç zararlı gaz salmaması
- yakıt tasarrufu olarak sıralanıyor.
Karsan otonom araç fiyatı ne kadar?
Toplantıda KARSAN CEO’su Okan Baş’a aracın fiyatını ve dizel otobüs fiyatlarıyla rekabetini sordum.
Normalde dizel motorlu bir toplu taşıma aracı 100 bin dolarsa aynı tarz elektrikli ve otonom araç için fiyat 4-5 katı. Yani 400 bin dolar civarı. Bu da toplu taşıma filoları için oldukça ağır bir yük. Ama bu tür araçların işletme maliyetleri daha düşük. 7-24 mola vermeden çalışabilen bu araçlar, işletme maliyetinde tasarruf sağlıyor.
Özelliklerini saydınız aracın: Yeni özellikler ve yüksek teknolojiler. Peki, bunlar gerek Türkiye’de, gerekse uluslararası pazarlarda rakiplerine karşı; dizel araçlara karşı; bu artılarıyla rekabetçi bir fiyata sahip olabilecek mi? Yoksa kamu teşvikleri, toplu taşıma teşvikleri mi bekleniyor?
Okan Baş sorumuzu şöyle yanıtladı: “Bu araç rekabetçi mi, dizele göre rekabetçi mi?” ilk sorunuz; şu anda tabi dizele göre rekabetçiliği her geçen gün artıyor diyebilirim. O da elektrikli araçların maliyetleri, batarya teknolojisindeki gelişmeler, maliyetlerin düşmesi ile beraber gittikçe tipping point dediğimiz noktaya yaklaşıyor.
Şu anda teşviklerle destekleniyor bu araçlar. Özellikle toplu taşımada teşvikler daha kolay olduğundan; lokal otoriteler kendi bölgelerindeki çevresel koşulları iyileştirme adına ticari olmayan bir misyonla çalıştıkları için teşvik verme konusunda daha cömertler.
Dolayısıyla toplu taşımada bu dönüşüm daha hızlı. Zaten onu görüyoruz.
Otonom toplu taşımaya dönüşüm ne zaman olacak
Özellikle Çin’deki hızı gördünüz, şimdi Avrupa’da da benzer bir dönüşüm başladı, regülasyonlar geliyor. Bir takım engellerin yanında bir takım teşvikler de oluyor.
Teşvikler genelde yerel otoritelere merkezi yönetimin verdiği fonlarla işliyor. Ama bu, şu anda destekle oluyor, onu söyleyebilirim.
Türkiye’de sordunuz; burada da bu olacak ama Türkiye’de biraz daha geç olacak.
Türkiye’de de dönüşüm olacak çünkü hala daha Türkiye’deki alım seviyesi, Avrupa’ya göre daha sınırlı olduğu için biraz daha geç olacak ama olacak.
Yerelde ilgi çok fazla, Türkiye’de de çok fazla ama maliyetlerle ilgili daha Türkiye’de yoğunlaşmasına; çoğalmasına biraz daha zaman var diyebilirim ama ilgili var.
Büyük şehirlerden isteyenler, gelip deneyenler var. Bu aracın özelinde; 8 metrenin çok ciddi bir özelliği var. Bu otobüs dünyasında konvansiyonel bir boyut değil. Otobüs dünyasının konvansiyonel boyu 12 metre. Yani 12 metreyi otobüs diye sayıyor herkes. Fakat 8 metrenin gerek boyut optimizasyon açısından çok önemli avantajları var. İleri de de göreceksiniz bu araç fark yaratmak için de önemli bir potansiyele sahip. Biz özellikle 8 metreyi seçtik, ilk olmak için seçtik, fark yaratmak için seçtik.”
