Türkiye otomotiv sanayi Derneği Başkanı ve TOFAŞ CEO’su Cengiz Eroldu, 2024 yılında Türkiye’de satılan araç sayısında yüzde 10 düşüş beklediklerini ifade etti. Eroldu, otomotivin 9 aylık karnesinin açıklandığı bir toplantı düzenledi. 2023 yılında 1 milyon 100 bin adetlerin üzerine çıkma olasılığı neredeyse kesinleşen otomotiv pazarının, 2024 yılında küçülmeye başlayacağı tahmin ediliyor. 2024’de otomobil satışları ne olur sorusunun cevabı da bu yazının içinde. Otomotiv üretimi 2024’de küçülmeyi hissetmeyecek, sanayii Avrupa gibi ihracat pazarları destekleyecek.
Türkiye tahmin edilmesi zor bir ülke
2024 yılına yönelik öngörülerini sorduğumuz Eroldu, şunları söyledi:
“Türkiye her ne kadar tahmin edilmesi zor bir ülke. Öncelikle bu sene 1 milyon 150 bin üzeri bir pazar olacak gibi duruyor. Ekim ayının da 100 binin altına düşeceğini biz beklemiyoruz.
Önümüzdeki sene de bunun yüzde 10 gibi küçülmesini bekleyebiliriz.
Tabi önümüzdeki sene de ilk 3 ay bir seçim öncesi dönemimiz var. Türkiye’de her zaman bildiğiniz üzere o dönemler canlı olur. Ama Türkiye’nin şöyle de bir gerçeği de var: Reel faiz patikasına girdik, bunu Bakanımız Mehmet Şimşek sürekli söylüyor.
Projeksiyon enflasyona baktığımız zaman Türkiye’deki faizler bugün artık reel faizi işaret ediyor. Reel faizin olduğu ortamlarda ev, otomobil gibi ürünlere olan talepte bir miktar düşüş olur.“
– Üretim de düşer mi?
“Düşmez çünkü ihracat iyi gidiyor. İhracat tarafından ümitliyiz, bu iç piyasadaki kaybı ihracatın kapatabileceğini düşünüyoruz.”
Otomotivde 2024’ün hassas sinir uçları
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Eroldu, yeni döneme ilişkin önemli saptamalarda da bulundu. 2023 yılının son aylarını ve 2024 yılını etkileyecek bu saptamaları da aktarıyorum. Bunların ön önemlileri şu başlıklarla sıralanıyor:
-
Çinliler geliyor :
- İtalya’da yapılmış bir ankete göre müşterilerin Çinli veya Avrupalı araçları tercih etme tercihleri değişiyor: Yüzde 38’i Çinli araçları kabul ediyor. Bu çok yüksek bir rakam. Yani bu 10 sene önce sorulsaydı herhalde bu yüzde 5 falan çıkardı Avrupa’da. Ama bugün özellikle Çin’in teknoloji alanında yaptığı gelişmelerle birlikte Çin markaları teknolojiyle daha eşleşmiş bir algıya geldiler. Aslında bu da Çin markalarının niye Avrupa’da hızlı bir şekilde yükseldiğinin de bir göstergesi. Çünkü müşteri tarafından da bir kabul var yani olay sadece fiyat değil.
-
Elektrikli araç pazar payı artıyor :
- Elektrikli araç satışları dizel araç satışlarını geride bıraktı. Türkiye’de de yıla yüzde 1 ile başlayan EV satışları, yılı çift haneli büyüme ile tamamlayacak gibi duruyor.
-
Krediye ulaşım sıkıntılı:
- Türkiye reel faize geçmeye başladıkça kredi faizleri daha hızlı gitti. Ayrıca 1,5 milyon TL’lik otomobil için bile çok cüzi kredi kullanılabiliyor. Bir de buna rağmen bankalar kredi vermede isteksiz davranıyor.
-
Vergi sorunları:
- Alım gücü düşük kesimlere üretim yapan yerli otomotiv sanayinin ürünleri vergisel avantajını kaybetti. Alt kesime yönelik araç vergileri ile üst segment araç vergileri aynı seviyede. 800 bin TL’lik aracı alanla, 3-4 milyon TL’lik aracı alan aynı oranda vergi ödüyor. Bu da ithal araçların payını artırıyor.
- Şu anda Türkiye pazarında bütün içten yanmalı ve hibrit otomobiller yüzde 80 ve üzeri ÖTV diliminde. Bu durum Türkiye’de vatandaşların araca erişimini engelliyor aynı zamanda tabii iç piyasadaki yerli payının azalmasını da tetikliyor. Çünkü bugün Türkiye’deki yerli otomobilciler, yerli üreticiler genelde B ve C segmentlerinde araçlar sunuyor.
- 2022’de yüzde 45 olan iç pazardaki yerli araç pazar payı maalesef yüzde 37’ye geriledi. Bu da otomotiv sanayi için çok sürdürülebilir bir rakam değil.
Otomotivde yıllar sonra cari açık geliyor
Otomotiv yıllar sonra ilk kez cari açık verecek. İthal araçların payı yüzde 70 yaklaşıyor. Yerli üreticilerin iç pazardaki payının azalmasının bir sonucu da dış ticaret dengesindeki olumsuzluk olarak yansıyor. Burada da uzun yıllar sonra dış ticaret dengesini otomotiv endüstrisi açısından kırmızıya döndüğü görülüyor. Özellikle mayıs ve sonrasında ayda 500 milyon dolar seviyesinde aylık eksiğimiz oluşmaya başladı. Bu da tamamen işte yüzde 45 olan yerli payın yüzde 37’lere gelmesinin bir sonucu. 10 milyar dolarlar seviyesinde artı veren sektör maalesef ilk 8 aylık rakamlara göre -318 milyon dolar seviyesinde ki bu eylül ayında daha da büyüyecek maalesef bu açık daha da artacak gibi.
- Yerli araçların satışlarında da artış var ama pazar daha fazla büyüyor. Yerli üreticinin iç piyasadaki adedi artarken pazar payı düşüyor. İthalat daha fazla büyüyor. Daha önce Çin yoktu, şimdi Çin girdi. Çin pastadan Türkiye’de de bir pay aldı. İthalatçılar da daha fazla Türkiye’ye araç göndermeye başladılar. Çinli markaların Avrupa’daki yükselişleri devam ediyor şu anda adetleri düşük olsa da. Pazar payları elektrikli araç pazarında 3.7’yi aşmış durumda ve hızlı bir şekilde artış trendi var. Bir de Avrupalı üreticilerin Çin’de yaptırdıkları elektrikli araçlar da var. O bu rakama dahil değil. O da aslında önemli.
- Diğer bir gelişme de sonucunu takip ettiğimiz Avrupa Birliğinin Çin menşeili elektrikli araçlara yönelik anti damping soruşturması var. O da enteresan bir şeye yol açacak. Bakalım nasıl sonuçlanacak ama Avrupalı da Çin üretiminin Avrupa’daki sanayi açısından bir tehdit oluşturduğunu görüyor. Çünkü net bir şekilde artış var.
