TAYSAD: Türkiye 8 milyar dolar kaybedecek

Yazar Halil Okşit Son güncelleme 27 Nisan 2020

Koranavirüs nedeniyle dünya ekonomisi gibi Türkiye ekonomisi de belirsizlik denizinde yüzüyor. Otomotiv üretimi 1 aya yakın süre neredeyse durdu. Satışlar son 10 yıllık ortalamada 66 bin adet olan nisanda, 20 bin adeti bulursa “iyi” denebilir. İhracat durdu.

Bütün bu duraklama resminde çalışan otomotiv tedarik sanayi ise gücünü toplamak için Avrupa’yı bekliyor. Geçtiğimiz hafta sonu çevrimiçi basın toplantılarından birini TAYSAD Başkanı Alper Kanca ve Başkan Yardımcısı Kemal Yazıcı ile gerçekleştirdik. 2020 otomotiv üretimi ve 2020 otomotiv ihracatı ne olacak, en önemli sorular bu alanda yoğunlaştı.

Korona günlerinde basın toplantıları da böyle oluyor.

Yıllık 10 milyar dolarlık ihracata imza eden Türkiye otomotiv tedarik sanayi, Avrupa’ya bağımlılıktan dolayı bu yıl 3 milyar dolar kaybedeceğini hesaplıyor. Türkiye otomotiv sanayinin kaybının ise en iyimser senaryo ile yüzde 20 olması bekleniyor. Bunun rakamlarla ifadesini aşağıdaki bölümlerde bulacaksınız.

OSD tarafından açıklanan son verilere göre üç ayda 7 milyar dolara yakın ihracat gerçekleşti.

Hesaplara göre 2019 yılına göre 250-300 bin adetlerde üretim kısıtlaması yaşayacak olan otomotiv ana sanayinin ihracat kaybı ise 5 milyar doları bulacak. 2019 yılında Türkiye’nin en büyük ihracatçı sektörü olan otomotiv toplamda 31 milyar 231 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmişti.

TAYSAD yöneticileri koronavirüs salgınının başladığı Çin’deki üretim molası döneminde Avrupa’nın ilgisinin Türkiye’ye yöneldiğini ama aradan bir ay bile geçmeden Avrupa ve Türkiye’nin de Koronavirüs önlemlerine başlamasıyla bu ilginin dağıldığını söylediler.

Başkan Kanca, “Türkiye otomotivi Avrupa’ya yüzde 75 bağlantılı bir sektör. Bu hem avantaj hem de bazen dezavantaj. Korona ile bunun kötü dönemini yaşıyoruz.

Ana sanayi hem koronavirüs nedeniyle hem de ihracat pazarı olan Avrupa’nın kapalı olması yüzünden üretim yapmıyor. YAvaş yavaş üretim başladı ama bu üretimler sayı odaklı üretim değil. Daha çok usta işçilerle yeni döneme yönelik fiziki mesafeyi koruyan korona önlemli üretim denemeleri. Yeni dönemin hazırlıkları yapılıyor.”

TAYSAD yöneticilerinin verdiği bilgiye göre üyelerinin büyük kısmı düşük kapasiteyle de olsa fabrikalarını kapatmamış durumda. Hatta bazı üyelerin işleri artmış. Bu tedarikçiler, Uzakdoğulu firmalara iş yapanlar. Uzakdoğu ülkelerinde üretim başladığı için bunlarla çalışan Türk tedarikçilerin iş kayıpları yok.

Genel çoğunluk yüzde 20-30 kapasite ile çalışmasını sürdürüyor. Honda ve Hyundai gibi Türkiye’de işbaşı yapan otomotiv şirketlerine de parça üretimine başlandığı belirtildi.

Avrupalılar 21 milyon değil 17 milyon araç alacak

Başkan yardımcısı Yazıcı ise eylül ayına kadar aşamalı olarak üretimin başlayacağını söyledi. Yazıcı, “Dünya otomotivinde 2020 yılında yüzde 20 küçülme öngörülüyor. Yani 90.3 milyon adetlerdeki pazar, 72 milyon adete gerileyecek öngörüsü var.

Rusya dahil Avrupa’da 20.7 milyon adet olan otomobil pazarının 17 milyon adete inmesi söz konusu. Türkiye’nin önemli ana otomotiv üreticilerinden biri Avrupa pazarında en iyi ihtimalle yüzde 25, kötümser senaryoda ise yüzde 35 daralma beklediklerini söyledi.

Bu da en iyi ihtimalin 3.5 milyon, en kötü senaryo gerçekleşirse 4.8 milyon adet araç daha az satılacak anlamına geliyor. Avrupa’nın en büyük otomotiv ithal ettiği ülke Türkiye. Bu tablonun Türkiye üretimine yansıması 250-300 bin adetlik kayıp anlamına gelir.”

1,5 milyonluk oto üretimi 1.2 milyona düşecek

Otomotiv Sanayi Derneği verilerine göre 2019 yılında Türkiye’de 1 milyon 461 bin adet araç üretilmişti. Bunun 1 milyon 252 bin adeti ihraç edilmişti. İhracatın yüzde 75’i AB ülkelerine gerçekleşmişti.

2020 yılının başında yani koronasız günlerde beklenti 2020 yılında da 1 milyon 500 bin adet civarında araç üretimi yönündeydi. Mart ayında başlayan üretim molaları ile bu rakamın Avrupa için kötü senaryo ile 1.2 milyon adete gerilemesi söz konusu. İyi senaryoda ise beklenti 1.250 bin adetlerdeki üretim.

TAYSAD yönetimi mart ortasından bu yana 460 civarındaki üyesi ile üç ayrı anket düzenledi. Bu anketlerin üçüncüsünde artık işlerin açılmak zorunda olduğu belirtildi. Yoksa bir gün uyanacağız ve dünyadan koronavirüs yok olmuş olmayacak.

TAYSAD Başkan Yardımcısı Yazıcı yeni döneme ilişkin üretimin ve ihracatın başması gibi iki hayati konuda beklentiyi Avripa tüketicisinin belirleyeceğini hatırlatıyor:

“Avrupalı tüketiciler sokağı çıkmıyor. Onlar sokağa çıkmadıkça Avrupa’da kimse otomobil üretmeye başlamaz. Başlayan üretimler yavaş yavaş olur. Türkiye için de bunu söyleyebiliriz.”

Yazıcı yaptıkları bir çalışmaya göre Türkiye Otomotiv Sanayi için kapasite kullanım oranları için şu geri dönüş takvimini düşündüklerini anlattı:

“Nisan alında kapasite kullanım oranı yüzde 20 seviyesinde yaşanıyor. Kapasite Kulanım Oranı Eylül ayına kadar yüzde 80 seviyesine çıkacak. Bunun aylık çıkışı için ince hesap yapılmadı ama mayısta yüzde 30, haziranda yüzde 50, temmuzda yüzde 70 olur.

Ağustos geleneksel tatil ayı diye pas geçilir mi değerlendirmek zor. Eylülde de yüzde 80 kapasite kullanım oranına ulaşılır. Avrupa otomotiv üretimi ve pazarı da mayıs-eylül döneminde geri dönecek. Üretimde fiziki mesafe kuralı uygulanacak.”

Avrupa’da da Türkiye’de de geri dönüş yapılması gerektiği belirtiliyor. Bu geri dönüşte koronavirüs ortamı değil, üretim ortamının fiziki kurallara uygun kılınması etkili olacak. Volkswagen AG CEO’sunun açıklaması dikkatlerden kaçmıyor. Diess yaptığı açıklamada, mart ayınaki her bir hafta için kayıplarının 2 milyar euro olduğunu söylemişti.

Alman mühendisliği güven veriyor

TAYSAD Başkanı Kanca, Alman mühendisliğinin dünyanın en iyi otomobillerini ortaya çıkarmasına bakılarak, Korona salgınından da Alman aklına güvenerek çıkılmasının beklendiğine değiniyor. Buna bakıldığında Almanya insanları kontrollü şekilde hayata döndürmeyi denemeye başladı. Bu mayıs ayında biraz daha artacak.